جلوه معشوق

حسادت و پیامدهای آن

حضرت امام خمینی (ره) پنجمین حدیث از کتاب چهل حدیث خود را به بررسی ویژگی ها ، پیامدها و درمان علمی و عملی صفت حسادت اختصاص داده است.

ایشان باب سخن را در این مقوله با روایتی از امام صادق علیه السلام به نقل از رسول اکرم صلی الله علیه و آله می گشاید که : « خدای عزوجل به موسی بن عمران فرمود : ای پسر عمران ! بر مردم نسبت به آنچه از فضل خود به آنها داده ام حسادت نورز و چشمان خود را به سوی آن خیره مکن و نفس خود را به دنبال آن نفرست ؛ زیرا حسود نسبت به نعمت من خشمگین است. از قسمتهایی که بین بندگان خود پخش نموده ام روی گردان است و کسی که چنین باشد ، من از او نیستم و او هم از من نیست. »

حسادت و تفاوت آن باغبطه

حسادت ، حالتی است که حسود زوال و نیستی نعمتی را از غیر خود خواستار باشد ، چه این که این نعمت را خود دارا باشد و یا نباشد ، و یا اینکه خود خواستار آن نعمت باشد و یا نباشد.

همچنین چه بسا حسود ، زوال نعمتی موهوم را در محسود خواهان باشد. یعنی آنچه حسود خواستار زوال آن باشد در حقیقت نعمت نیست ، اما حسود به دلیل کوته اندیشی ، آن را نعمت می پندارد و زوال و نیستی آن را خواستار است.

"غبطه" حالتی است که شخص ، نعمتی را در غیر خود ملاحظه می کند و آن را برای خود نیز خواستار می شود ، بدون اینکه خواستار زوال آن نعمت در غیر خود باشد.

اسباب ایجاد حسادت

عوامل مختلفی در ایجاد حسادت مؤثرند که البته عامل اصلی به "خواری و شکستگی نفس" مربوط می شود ، و این حالت نقطه مقابل تکبر است ، زیرا متکبر خود را صاحب کمال می بیند ، و از این رهگذر حالت سرکشی در او ایجاد می گردد ، اما حسود طرف مقابل را کامل و صاحب کمال می پندارد ، در نتیجه احساس خواری و شکست کرده و هر گاه عوامل خارجی و خودسازی درونی مداخله نکند ، تداوم این حالت او را به ورطه سقوط سوق می دهد.

حسادت و برخی پیامدهای آن

حسد یک بیماری قلبی است که بیماریهای فراوان دیگری را به همراه دارد ، که هر یک به تنهایی برای هلاکت انسان کافی خواهد بود.

امام باقر علیه السلام فرمود :

" مرد با هر لغزشی ( عملی یا زبانی که در حال خشم از او سر می زند ) بیاید ، چه بسا مورد آمرزش خداوند قرار بگیرد اما حسد ایمان را می خورد ، همان طور که آتش ، هیزم را."

پیامدها و دستاوردهای حسد همگی با صفات باطنی و ظاهری که لازم است در مؤمن وجود داشته باشد بیگانه اند : مؤمن به خداوند متعال و آنچه در میان بندگانش تقسیم کرده خوش گمان است ، در حالی که حسود نسبت به این امر خشم می ورزد. مؤمن ، بدی دیگری را نمی خواهد ، اما حسود خلاف این حالت را داراست. بر مؤمن دوستی دنیا چیره نگردیده ، خوش برخورد و گشاده رو ، متواضع و فروتن است ، در حالی که شخص حسود خلاف این صفات را داراست. و از همه بدتر اینکه شخص حسود موجب خشم خدا می شود.

از امام صادق علیه السلام روایت شده است:

" کسی که از من روی گردان و به من خشمگین باشد ، نه من از او هستم و نه او از من است"

پیامد دیگری که بر حسادت مترتب است ، فشار قبر و تاریکی آن است. زیرا همانطور که حسادت ، صاحب خود را در دنیا در فشار و کدورت قرار می دهد ، در عالم برزخ و آخرت نیز این فشار و کدورت به صورت فشار و تاریکی قبر نمود پیدا می کند ، همان طور که وسعت و گشایش قبر تابع بزرگی ظرفیت انسان است.

و چه بسا حسادت ، صاحب خود را به گناهانی همچون غیبت ، تهمت و بدگویی بکشاند و از این راه نیز نیکی های او را به طرف مقابل منتقل کند.

راه درمان حسادت

علاوه بر علاج علمی حسادت از طریق اندیشیدن در پیامدهای آن ، با اعتقاد قلبی به عادلانه بودن نظام خلقت و غیره لازم است ، عملاً به درمان این بیماری پرداخت.

از جمله اقدامات عملی برای رفع این بیماری ، محبت است به کسی که به او حسادت می ورزی ، زیرا این کار خلاف میل نفسانی تو است. تو بر خلاف میل درونی بر او ترحم نما، او را بزرگ بشمار ، زبان به بیان نیکی های او بگشا و به نفس خود بگو که این بنده خداست ؛ شاید خداوند به او نظر لطف داشته و او را مشمول عنایت خود قرار داده است ، خصوصاً اگر طرف مورد حسادت از اهل علم باشد.

ای عزیز ، شیخ جلیل و عارف مرحوم شاه آبادی (ره) گفته است:

" تا قوای جوانی وجود دارد ، بهتر می توان در مقابل مفاسد اخلاقی قیام کرد. اجازه ندهید قوای جوانی از دست برود و آن وقت به فکر اصلاح درون برآیید ، زیرا اقدام به این کار در پیری یا غیر ممکن است و یا خیلی زحمت می طلبد. "منبع : http://www.Hamsafar.com/